Własny dom: kupować czy budować?

Przeczytaj także: Dom jednorodzinny tańszy niż mieszkanie?

W Polsce większość domów budowana jest tzw. systemem gospodarczym. Dla ich przyszłych właścicieli oznacza to konieczność samodzielnego wykonania prac budowlanych lub dobierania ekip w zależności od potrzeb do poszczególnych elementów prowadzonych prac. Wybór tej metody pozwala zazwyczaj zmniejszyć koszty, wymaga jednak poświęcenia sporej ilości czasu oraz posiadania pewnej wiedzy dotyczącej praktycznych aspektów związanych z budową.

Poważnym wyzwaniem dla osoby budującej dom jest właściwe oszacowanie kosztów takiego przedsięwzięcia jeszcze przed jego rozpoczęciem. – Często jest to możliwe tylko przy udziale fachowca, który pomoże w określeniu zakresu niezbędnych prac i na tej podstawie będzie w stanie przewidzieć ich koszty – mówi Agnieszka Pilarek, Dyrektor Biura Bankowości Hipotecznej Deutsche Bank Polska.

Cena metra kwadratowego domu jednorodzinnego, po uwzględnieniu kosztów budowy i wykończenia wypada bardzo korzystnie w porównaniu do ceny m2 mieszkania. W cenie nieprzekraczającej 100 tys. zł spokojnie jesteśmy w stanie znaleźć całkiem interesującą działkę budowlaną niedaleko miasta. Nie mówimy oczywiście o najatrakcyjniejszych gruntach niedaleko centrum. – Budowa domu w standardowych technologiach to wydatek rzędu 2 – 2,5 tys. m2. Późniejsze urządzenie to oczywiście bardzo indywidualna sprawa, ale już za około 500 tys. zł możemy cieszyć się całkiem dużym domem idealnym dla kilkuosobowej rodziny – zapewnia Katarzyna Giel z największego biura projektów online Extradom.pl. W tym budżecie niezmiernie ciężko znaleźć komfortowe mieszkanie dla 4-osobowej rodziny. O komforcie i metrażu domku jednorodzinnego nie wspominając.

Z danych Ośrodka Wdrożeń Ekonomiczno-Organizacyjnych Budownictwa Promocja wynika, że w czwartym kwartale ubiegłego roku ceny materiałów budowlanych spadły o prawie 3 proc. w porównaniu z czwartym kwartałem 2012 r. Tym samym koszty budowy domów jednorodzinnych były niższe o 3,3 proc. O 1,6 proc. spadły również w tym samym czasie stawki robocizny dla budownictwa mieszkaniowego. Przy całkowitym budżecie budowy wynoszącym 500 tys. na samej robociźnie można więc zaoszczędzić ponad kilkanaście tysięcy złotych.

Zdaniem Agnieszki Pilarek z Deutsche Bank Polska, spadki cen materiałów i kosztów robocizny są spowodowane malejącym popytem. – Dane GUS potwierdzają wyraźnie, że w Polsce budujemy coraz mniej – mówi. W przypadku budownictwa jednorodzinnego wskaźnik liczby udzielonych pozwoleń na budowę spadł w I półroczu 2013 r. aż o 18,6 proc. w porównaniu z tym samym okresem roku poprzedniego. Liczba rozpoczętych budów spadła równocześnie o 15,7 proc.

A tymczasem niski poziom stóp procentowych spowodował obniżenie oprocentowania kredytów, również tych zaciąganych na budowę domu. Dlatego obecnie dla osób posiadających zdolność kredytową jest to całkiem dobry moment na pozyskanie finansowania z banku. Ponadto od nowego roku wydłużył się maksymalny okres przyjmowany do badania zdolności kredytowej - z 25 lat do 30 lat, co oznacza zwiększenie dostępności kredytów. – Trzeba jednak pamiętać, że kredyt na budowę domu różni się od klasycznego kredytu mieszkaniowego – zaznacza Agnieszka Pilarek z Deutsche Bank Polska. - Wiąże się z nim nieco więcej formalności, a pieniądze przekazywane są w transzach wraz z postępem prac budowlanych, nie zaś na podstawie dostarczonych faktur. Banki oceniają poziom zaawansowania poszczególnych etapów budowy, aby móc wypłacić kolejne transze.

Koszty związane z takim kredytem nie różnią się zazwyczaj od tych przy finansowaniu zakupu mieszkania. Z reguły jednak zakup działki i budowa domu realizowane są w oparciu o dwa osobne kredyty, chyba że dana działka posiada już pozwolenie na budowę. Część banków wymaga podpisanej już wcześniej umowy z generalnym wykonawcą, a także zamknięcia danego etapu budowy w momencie wnioskowania o kredyt. Ale nie zawsze. – W naszym przypadku możliwe jest też finansowanie budowy systemem gospodarczym – podkreśla Agnieszka Pilarek z Deutsche Bank Polska.

Co ważne, rządowy program „Mieszkanie dla Młodych”, który wszedł w życie od stycznia 2014 r., zakłada częściowe wsparcie dla osób budującym dom systemem gospodarczym. Beneficjenci programu MdM będą mieli możliwość odzyskania części podatku VAT za użyte materiały budowlane, co jest z kolei niemożliwe w przypadku pozostałych osób budujących dom we własnym zakresie. Jeśli więc planowaliśmy budowę domu, a kwalifikujemy się do programu MdM, warto wykorzystać tę formę wsparcia.