Jakie wątpliwości wzbudza nowy Kodeks budowlany?

Przeczytaj także: Nowelizacja prawa budowlanego: jakie zmiany wprowadzi?

Obecnie obowiązująca ustawa z 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane nowelizowana była dotychczas ponad 70 razy. Tak duża liczba kolejnych zmian nie sprzyja zapewnieniu czytelności, przejrzystości i stabilności przepisów prawa budowlanego. Co więcej, obecnie obowiązująca ustawa pełna jest niejednoznaczności, które prowadzą do nadmiernego wykorzystywania instytucji uznania administracyjnego, a w konsekwencji do pojawiania się szeregu sprzecznych orzeczeń wydawanych w podobnych do siebie sprawach administracyjnych.

Obecna ustawa Prawo budowlane – co słusznie potwierdzają projektodawcy Kodeksu Budowlanego – nie daje inwestorowi stabilizacji prawnej, nie chroni w wystarczający sposób interesu publicznego, ani też nie działa prorozwojowo.

Stworzenie Kodeksu Budowlanego pozwoli usystematyzować przepisy prawa z zakresu prawa budowlanego, w tym również przepisy z zakresu wyrobów budowlanych. Kodyfikacja ta prowadzić ma również do odformalizowania i uproszczenia procesu inwestycyjno-budowlanego.

Projekt KB podzielony został na 10 działów składających się z 260 jednostek redakcyjnych. W większości przypadków powiela on dotychczasowe rozwiązania przewidziane zarówno w ustawie Prawo budowlane, jak i ustawie o wyrobach budowlanych, równocześnie jednak, zawiera także szereg nowych rozwiązań, mających na celu usprawnienie procesu inwestycyjno-budowlanego. Uzasadnienie Projektu KB wymienia m.in. następujące nowości prawne kodyfikacji:

• wprowadzenie pojęcia zgody budowlanej;
• uregulowanie spraw sytuowania obiektów budowlanych;
• ograniczenie liczby robót budowlanych, do których potrzebne jest uzyskanie zgody na budowlanej;
• wprowadzenie funkcji głównego projektanta;
• utworzenie funkcji inspektora nadzoru technicznego;
• możliwość wybrania przez inwestora procedury realizacji inwestycji celu publicznego;
• zmiany dotyczące projektu budowlanego;
• trwałość pozwoleń na budowę;
• etapowanie budowy;
• likwidacja obowiązku zawiadomienia o terminie rozpoczęciu robót budowlanych;
• wprowadzenie pojęcia zgody na użytkowanie;
• rozszerzenie pojęcia „katastrofy budowlanej”;
• wprowadzenie instytucji „wzywania do usunięcia naruszenia prawa”.

Uwagi ogólne

Projekt KB powinien być poddany konsultacjom społecznym łącznie z przepisami obejmującymi część planistyczną, tak jak to miało miejsce w przypadku projektu Kodeksu Urbanistyczno-Budowlanego (wersja datowana na dzień 16 kwietnia 2014 roku). W ocenie BCC błędem było wydzielenie do Projektu KB samej części budowlanej, procedowanej i konsultowanej w pierwszej kolejności, zamiast łącznie z przepisami urbanistycznymi. W konsekwencji nie sposób w pełni odnieść się do przedstawionych przepisów Projektu KB.

Na obecnym etapie nawet dogłębna interpretacja tych przepisów może być nieprawidłowa lub nieprawdziwa z uwagi na oderwanie od części planistycznej. BCC zwraca uwagę, że proces inwestycyjny to skomplikowany ciąg następujących po sobie procedur: od planistycznej i środowiskowej poczynając, na budowlanej i budowlano-nadzorczej kończąc. Kluczowym w związku z tym jest zapewnienie spójności terminologicznej i proceduralnej między częścią planistyczną, której kształt determinuje wykładnię i zastosowanie Projektu KB oraz częścią budowlaną. W związku z powyższym, ogłoszone konsultacje mogą zostać uznane za przedwczesne, w związku z czym BCC zastrzega sobie prawo do ponownej oceny Projektu KB na etapie konsultacji przepisów urbanistyczno-planistycznych.

Wątpliwości BCC budzi również redakcja Kodeksu i odniesienie regulacji tzw. specustaw do Kodeksu. Zgodnie z zapowiedziami Komisji Kodeks miał zastąpić wszystkie dotychczasowe regulacje związane z procesem inwestycyjnym, w tym tzw. specustawy. Jakkolwiek, zdaniem BCC, zabieg taki nie byłby korzystny dla inwestycji, których specyfika wymaga szczególnego traktowania, to obecna regulacja Ustawy i Kodeksu pozostawiająca wszystkie specustawy w mocy, spowoduje szereg problemów interpretacyjnych.