Służebność przesyłu: kiedy dochodzi do zasiedzenia?

Przeczytaj także: Służebność przesyłu – kto i co zrekompensuje właścicielowi działki?

Zgodnie z przesłankami art. 3051 kodeksu cywilnego nieruchomość właściciela nieruchomości można obciążyć prawem (na rzecz przedsiębiorcy zamierzającego wybudować, lub którego własność stanowią określone w ustawie urządzenia) polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem danych urządzeń. Mowa tu o urządzeniach służących do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz innych podobnego typu urządzeniach, które nie należą do części składowych nieruchomości, ale wchodzą w skład danego przedsiębiorstwa.

Ograniczanie własności nieruchomości poprzez ustanowienie służebności przesyłu zazwyczaj ustalane jest w drodze umowy. Może się także zdarzyć, że takie zobowiązanie powstanie na skutek postępowania administracyjnego, czyli przykładowo służebność przesyłu ustanowi w wydanej przez siebie decyzji starosta.

Jeżeli właściciel nieruchomości z jakichś względów odmówi zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jej podpisanie będzie konieczne dla właściwego funkcjonowania i korzystania z takich urządzeń, przedsiębiorca, którego własność będą one stanowiły, ma prawo żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem. Analogicznie, jeżeli to przedsiębiorca nie wyrazi zgody na zawarcie tego typu umowy, to właściciel nieruchomości może wystąpić o ustanowienie wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności przesyłu.

W obu tych omawianych przez kodeks cywilny przypadkach właściciele nieruchomości, bądź urządzeń przesyłowych, mogą dochodzić swoich praw przed sądem rejonowym, który rozpoznaje tego typu sprawy w trybie nieprocesowym. Sąd rozstrzyga sporną kwestię poprzez oznaczenie lokalizacji urządzeń przesyłowych, które powinny zostać określone na mapie sporządzonej przez biegłego sądowego.

W przypadku, gdy służebność przesyłu nie zostanie uregulowana w sposób przedstawiony powyżej – czyli poprzez zawarcie stosownej umowy albo na drodze sądowej – może dojść do jej ustanowienia poprzez zasiedzenie. Dla właściciela nieruchomości sytuacja, w której przedsiębiorstwu przyznane zostanie zasiedzenie służebności wiązać się będzie utratą prawa do wystąpienia z roszczeniem wynagrodzenia z tytułu wykorzystywania części jego własności – wyjaśnia Robert Tomaszewski z portalu www.grunttozysk.pl.

Oznacza to, że właściciel nie może liczyć na wynagrodzenie ani za lata przed stwierdzeniem zasiedzenia, ani za kolejne. Przedsiębiorstwo może nabyć służebność przesyłu w drodze zasiedzenia, kiedy przedsiębiorca posiadający tą służebność był w złej wierze, po upływie 30 lat, lub, jeśli po jego stronie występowała dobra wiara, po 20.

Służebność przesyłu wygasa najpóźniej wraz z zakończeniem likwidacji przedsiębiorstwa na rzecz którego została ona ustanowiona.