Odśnieżanie chodników: czyj obowiązek?

Przeczytaj także: O co właściciel nieruchomości musi zadbać zimą?

Obowiązek ten ciąży w takim samym wymiarze na współwłaścicielach, użytkownikach wieczystych oraz jednostkach organizacyjnych i osobach posiadających nieruchomości w zarządzie lub użytkowaniu, jak również na innych podmiotach władających nieruchomością.

W rozumieniu ustawy, chodnikiem jest wydzielona część drogi publicznej służąca dla ruchu pieszego, położona bezpośrednio przy granicy nieruchomości. Należy jednak pamiętać, że obowiązek utrzymania w czystości dotyczy wyłącznie chodnika przylegającego bezpośrednio do nieruchomości. Nie dotyczy to zatem chodnika, na którym dopuszczalny jest płatny postój lub parkowanie pojazdów, ponieważ w takiej sytuacji obowiązki takie spoczywają na gminie, bądź też zarządcy drogi, w zależności od tego, kto pobiera opłatę z tego tytułu. Właściciel nie jest również zobowiązany do uprzątnięcia i pozbycia się błota, śniegu, lodu oraz innych zanieczyszczeń z przystanków, gdyż obowiązek ten spoczywa na przedsiębiorcach użytkujących tereny służące komunikacji publicznej.
Niewykonanie obowiązku związanego z odśnieżeniem chodnika stanowi wykroczenie zagrożone karą grzywny, o czym stanowi art. 10 ust. 2 ww. ustawy.

Niezależnie od przewidzianej przepisami prawa „odpowiedzialności karnej”, osoba niewykonująca ciążącego na niej z mocy ustawy obowiązku odśnieżania chodnika musi się również liczyć z odpowiedzialnością cywilną. Nie można bowiem zapominać, iż każda osoba, która ze swej winy wyrządziła drugiemu szkodę, zgodnie z treścią art. 415 kc, obowiązana jest do jej naprawienia. Szkodą w rozumieniu art. 444 kc są również wszelkiego rodzaju uszkodzenia ciała, o które nie trudno na oblodzonym czy też zaśnieżonym chodniku.

W myśl przywołanego wyżej przepisu, poszkodowany może domagać się zwrotu wszelkich wynikłych z tego powodu kosztów, w szczególności leczenia, a nawet kosztów przygotowania do innego zawodu, jeżeli zdarzenie prowadzi do inwalidztwa. W przypadku wyjątkowo nieszczęśliwych wypadków, prowadzących do całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej, sprawca szkody może zostać zobowiązany do zapłaty renty. Urazy doznane w wyniku poślizgnięcia mają częstokroć nie tylko wymiar fizyczny, ale również są źródłem wielu cierpień psychicznych oraz bólu, co z kolei może uzasadniać żądanie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w oparciu o treść art. 445 § 1 kc.

Właściciel nieruchomości może się, zgodnie z brzmieniem art. 429 kc, uwolnić od odpowiedzialności związanej z utrzymaniem porządku na chodniku poprzez powierzenie wykonywania tego obowiązku innej osobie, przedsiębiorstwu lub zakładowi, które w zakresie swojej działalności zawodowej trudnią się wykonywaniem takich czynności. Obowiązek ten powierzyć można również innym, „niefachowym” podmiotom, jednakże w takiej sytuacji należy liczyć się z zarzutem winy w wyborze, co może skutkować odpowiedzialnością właściciela za powstałą szkodę.

Inną możliwością zabezpieczenia interesów właściciela nieruchomości jest zawarcie stosownej umowy ubezpieczenia. Przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel, w myśl art. 822 § 1 kc, zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Warto również zwrócić uwagę na wynikające z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach „zimowe obowiązki” spoczywające na zarządcach dróg oraz gminie. Zgodnie z brzmieniem art. 5 ust. 4 pkt 2 ustawy pozbycie się błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń uprzątniętych z chodników przez właścicieli nieruchomości przyległych do drogi publicznej należy do obowiązków zarządu drogi. W przypadku, gdy ustawa nie precyzuje, na kim spoczywa obowiązek usunięcia i pozbycia błota, śniegu i lodu obowiązana jest do tego zgodnie z brzmieniem art. 5 ust. 5 ustawy gmina. Warto więc zwrócić uwagę, iż z mocy obowiązujących przepisów właściciel nieruchomości zobowiązany jest jedynie do uprzątnięcia chodnika, pozbycie się zaś zalegającego śniegu, błota i lodu należy odpowiednio do gminy lub zarządu drogi.

Powyższe uwagi świadczą o tym, iż zima niesie ze sobą szereg dodatkowych obowiązków, które nie powinny być lekceważone.