Renta dożywotnia pod lupą UOKiK

Przeczytaj także: Odwrócona hipoteka, renta dożywotnia: nowe regulacje

Wśród zakwestionowanych przekazów znalazły się reklamy, które sugerowały, że prawa konsumenta są zabezpieczone lepiej niż miało to miejsce w rzeczywistości. Przykładowo, seniorzy otrzymywali informację, że w przypadku niewywiązania się spółki ze zobowiązań nieruchomość automatycznie wróci do klienta. Tymczasem prawo nie przewiduje takiej możliwości. Dla zwrotnego przeniesienia własności niezbędne jest złożenie oświadczenia woli przez przedsiębiorcę, ewentualnie w wyjątkowych przypadkach taka umowa może być rozwiązana przez sąd. Wprowadzający w błąd może być także przekaz, że poza wypłatą comiesięcznej renty, spółka będzie opłacała czynsz – podczas gdy comiesięczne wypłaty były po prostu pomniejszane o wartość czynszu.

Ponadto seniorzy byli błędnie informowani, że konsument może wynająć zajmowany lokal osobie trzeciej. Analiza UOKiK wykazała jednak, że umowy jakie oferowali przedsiębiorcy, nie dawały takiej możliwości.

Konieczność zmian legislacyjnych

W raporcie Urząd zwrócił uwagę na konieczność prawnego uregulowania sytuacji konsumentów, którzy decydują się na przekazanie prawa własności do swojej nieruchomości.

- Analiza Urzędu pokazała, że największym zagrożeniem dla seniorów jest brak uregulowań prawnych związanych z zawieraniem umów o świadczenia dożywotnie. Szczególnie niebezpieczne może to być w przypadku upadłości przedsiębiorcy, ponieważ konsument może stracić wówczas prawo do zamieszkania w nieruchomości – mówi Prezes UOKiK Małgorzata Krasnodębska-Tomkiel.

Innymi zagrożeniami są m.in. brak nadzoru nad prowadzeniem tego typu działalności, a także brak wymagań kapitałowych dla przedsiębiorców. Dlatego Urząd pozytywnie ocenia przygotowany przez Ministerstwo Gospodarki projekt założeń uregulowania instytucji renty dożywotniej, który został przyjęty 15 października br. przez Radę Ministrów. Na uwagę zasługuje również fakt, że jednocześnie przyjęty został projekt założeń do ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym, przygotowany przez Ministerstwo Finansów. Oznacza to, że konsumenci, którzy zdecydują się na skorzystanie z takiej oferty również zyskają szczególną ochronę.

Opinie konsumentów

W trakcie analizy Urząd zapytał dziesięciu losowo wybranych konsumentów, którzy zdecydowali się na rentę dożywotnią, o ich opinię na temat podpisanych umów. Wszyscy zapytani wyrazili zadowolenie z podjętej decyzji. Jednomyślna nie była natomiast inna grupa – respondentów w badaniach przeprowadzonych na zlecenie UOKiK przez Instytut Badawczy IPC. Wśród ponad 1000 zapytanych konsumentów znalazło się siedem osób, które podpisały umowę o rentę hipoteczną. Pięć spośród nich stwierdziło, że są niezadowolone z otrzymywanych świadczeń, zastrzeżeń nie miał tylko jeden badany.

Badania pokazały również, że jedynie 2 proc. wszystkich respondentów rozważa skorzystanie w przyszłości ze świadczeń dożywotnich. Zdecydowana większość (86 proc.) nie bierze pod uwagę takiej możliwości, a głównym powodem jest chęć pozostawienia mieszkania rodzinie (58 proc.). Badania pokazują również, że konsumenci nie zdają sobie sprawy z ryzyka zawierania tego typu umów. Sześć z siedmiu osób, które je podpisały w ogóle nie brało pod uwagę bankructwa przedsiębiorcy, a o takiej możliwości wiedziało 16 proc. badanych skłonnych skorzystać z renty dożywotniej.