Wynajem mieszkań nie jest popularny w Polsce

Przeczytaj także: Wojna zmienia rynek wynajmu mieszkań i wpływa na decyzje zakupowe

Własność górą w biedniejszych krajach

Duża popularność własności jest w tej grupie krajów jednym z powodów, dla którego ich rynki najmu są relatywnie niewielkie. Pozostałe dwa ważne czynniki to przeważnie niewielka liczba ludności i niskie dochody. W efekcie do grona krajów o najmniejszych rynkach najmu zaliczyć można Maltę, Łotwę oraz Chorwację. Poniżej 500 mln euro wart jest też rynek najmu na Litwie, w Estonii, Słowenii, Bułgarii, Rumunii i na Cyprze.

Polskę ratuje 38 milionów obywateli

Polska na tle 28 przebadanych krajów wypada całkiem dobrze zajmując 16 miejsce pod względem wielkości rynku najmu. Jego wartość można oszacować na 3,3 mld euro (równowartość około 13,9 mld zł), co odpowiada jedynie 0,6% wartości rynku europejskiego. Wynik w połowie stawki zawdzięczamy głównie dużej liczbie ludności, a nie wysokości zarobków. Jak bowiem wynika z danych Eurostatu średni dochód Polaka wynosi zaledwie 34% (jedną trzecią) dochodu statystycznego obywatela UE. Jak wcześniej wspomniano niewielka jest też w Polsce popularność najmu nieruchomości. Na zasadach rynkowych dach nad głową zapewnia sobie w ten sposób jedynie 4,2% obywateli, co daje Polsce 21 miejsce pod względem popularności najmu w Europie (28 krajów).

BGK wiosny nie czyni

Stanu tego szybko nie uda się zmienić, bo i stopniowo zmieniać mogą się przyzwyczajenia Polaków, które dziś przeważnie skłaniają ich do posiadania własnego, a nie wynajmowanego dachu nad głową. Głośny dziś fundusz mieszkań na wynajem przy BGK, który docelowo ma zarządzać portfelem złożonym z 20 tysięcy mieszkań (dotychczas podpisał umowę na zakup jedynie 124 lokali w Poznaniu), może jedynie otworzyć drogę dla inwestorów instytucjonalnych, którzy są potrzebni na rynku nieruchomości, aby wesprzeć rozwój oferty mieszkań na wynajem. W tym miejscu można jedynie ubolewać, że nowelizacja ustawy o OFE nie pozwoliła tym instytucjom na bezpośrednie inwestycje w segmencie mieszkań na wynajem. Jest to tym bardziej zaskakujące, że aż w 18 na 24 kraje przebadane przez OECD fundusze emerytalne mogą inwestować na tym rynku (m.in. w Niemczech, Austrii, USA, Wielkiej Brytanii, Włoszech, Szwecji czy Norwegii).

Na podstawie danych Eurostatu można oszacować, że w Polsce wynajmowanych na zasadach rynkowych jest dziś około 500-600 tys. mieszkań. Gdy za kilka lat fundusz przy BGK faktycznie zarządzać będzie portfelem składającym się z 20 tys. lokali wciąż będzie to kropla w morzu potrzeb. Trudno więc upatrywać w działaniach tego gracza powodu obniżenia się w przyszłości stawek za najem w całym kraju (efekt taki może być lokalny - w okolicy kupowanych projektów). Z drugiej strony trzeba zauważyć, że w ciągu ostatnich 10 lat czynsze stawały się w Polsce coraz bardziej przystępne. Wynikało to z szybciej rosnących wynagrodzeń niż stawek czynszów. Pomiędzy rokiem 2003 i 2013 przeciętne wynagrodzenie brutto wrosło w Polsce o 67,5% (dane GUS). W tym samym czasie przeciętny czynsz wzrósł o 41,6%. Jeśli więc dziś przeciętny najemca wydaje na czynsz 34,4% swojego wynagrodzenia (szacunki Lion’s Bank na podstawie danych Eurostatu), to w 2003 roku wydawał 40,7%, a więc wyraźnie więcej niż dziś (o 18,3%). Mechanizm ten prowadzi do upowszechniania najmu jako sposób na zapewnienie sobie dachu nad głową. Jeśli w przyszłości wciąż wynagrodzenia będą rosły szybciej niż czynsze, to na rosnącym rynku najmu powinno znaleźć się miejsce zarówno dla inwestorów indywidualnych jak i instytucjonalnych.

Bartosz Turek,