Renta dożywotnia pod lupą UOKiK

Przeczytaj także: Odwrócona hipoteka, renta dożywotnia: nowe regulacje

• Spółka, która stanie się właścicielem Twojego mieszkania powinna uiszczać te opłaty, do jakich zobowiązany jest właściciel, tj. podatek od nieruchomości, opłata za użytkowanie wieczyste. Z tych opłat senior powinien być „zwolniony”, ale nadal powinien uiszczać część lub całość opłat związanych z bieżącym korzystaniem z mieszkania (czynsz, media).
• zawierając umowę świadczeń dożywotnich przestajesz być właścicielem swojego domu; nie odziedziczą go także Twoi spadkobiercy; nie będzie im również przysługiwało prawo do jakichkolwiek świadczeń pieniężnych.
• niektóre Spółki zobowiązują się, że umożliwią spadkobiercom konsumenta zabranie z mieszkania wszystkich rzeczy ruchomych po jego śmierci.
• jeśli małżonkowie zawierają wspólnie umowę świadczeń dożywotnich, to nawet w razie śmierci jednego z nich świadczenia powinny być wypłacane.
• pomimo, że po zawarciu umowy nie będziesz już właścicielem swojego domu, będziesz miał prawo mieszkania w nim po ustanowieniu służebności osobistej mieszkania lub prawa użytkowania nieruchomości. Bardzo ważne jest również ujawnienie tych praw w księdze wieczystej. Ma to szczególne znaczenie zarówno w przypadku sprzedaży nieruchomości kolejnemu nabywcy, jak również w ewentualnym postępowaniu egzekucyjnym z nieruchomości oraz w razie upadłości przedsiębiorcy będącego właścicielem nieruchomości zamieszkiwanej przez konsumenta. Z analizowanych podczas sporządzania raportu umów wynika prawo dożywotniej służebności mieszkania lub odpowiednio - prawo użytkowania mieszkania. Należy jednak podkreślić, że jedna z najistotniejszych luk prawnych - wynikająca z braku uregulowania problematyki umów świadczeń dożywotnich - dotyczy przypadków egzekucji z nieruchomości, zamieszkiwanej przez seniora lub upadłości przedsiębiorcy, będącego aktualnie jej właścicielem. Takie sytuacje mogą skutkować utratą prawa seniora do zamieszkiwania w nieruchomości. W postępowaniu egzekucyjnym z nieruchomości (na gruncie postępowania cywilnego), z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności, wygasają wszelkie prawa i skutki ujawnienia praw i roszczeń osobistych ciążące na nieruchomości. W miejsce tych praw powstaje - co do zasady - prawo do zaspokojenia z ceny nabycia, z pierwszeństwem przewidzianym w przepisach o podziale sumy uzyskanej z egzekucji. Jeden z wyjątków od tej zasady dotyczy - ujawnionych przez wpis w księdze wieczystej lub złożenie dokumentu do zbioru dokumentów albo nieujawnionych w ten sposób, lecz zgłoszonych najpóźniej na trzy dni przed terminem licytacji - użytkowania, służebności i praw dożywotnika. Taka sytuacja ma miejsce tylko wtedy, gdy prawom tym przysługuje pierwszeństwo przed wszystkimi wpisanymi hipotekami lub, gdy nieruchomość nie jest obciążona hipotekami albo, gdy wartość użytkowania, służebności i praw dożywotnika znajduje pełne pokrycie w cenie nabycia. Jak wynika z powyższego, nawet mimo wpisu służebności bądź użytkowania w księdze wieczystej, w razie niespełnienia powyższych warunków, przysługujące konsumentowi prawo służebności mieszkania lub prawo użytkowania wygasa. Powstałe w jego miejsce prawo do zaspokojenia z ceny nabycia może być natomiast bardzo trudne do wyegzekwowania. Podobne zasady obowiązują na gruncie postępowania egzekucyjnego w administracji, jak również na gruncie prawa upadłościowego.
• ważne jest, aby w umowie zawarto zobowiązanie Spółki do wystąpienia z wnioskiem o wpisanie ustanowionych na Twoją rzecz praw służebności osobistej mieszkania lub prawa użytkowania nieruchomości do księgi wieczystej. W takim wypadku, nawet gdyby Spółka nieruchomość sprzedała, to również nabywca nieruchomości będzie musiał respektować Twoje prawo. Twoja pozycja będzie jednak osłabiona w przypadku egzekucji z nieruchomości a także w razie upadłości przedsiębiorcy będącego właścicielem nieruchomości obciążonej służebnością albo użytkowaniem (patrz punkt powyżej).
• bez zgody Spółki nie masz możliwości zameldowania w mieszkaniu osób trzecich (za wyjątkiem małżonka i dzieci małoletnich, a także innych osób, gdy są przez Ciebie utrzymywane albo potrzebne przy prowadzeniu gospodarstwa domowego), ani też jego wynajęcia. Spółka może taką zgodę wyrazić, jednak pod pewnymi warunkami, które musi spełnić osoba, chcąca z seniorem zamieszkać lub je wynająć.

Przeczytaj także: Nadchodzi odwrócona hipoteka