Ośrodki produkcji rolniczej, czyli PGR od nowa?

Nowelizacja ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego

Zmiana ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz niektórych innych ustaw stała się faktem. Nowelizacja z 26 kwietnia 2019 r. czeka już tylko na podpis prezydenta. Poza nieco większą swobodą w obrocie nieruchomościami rolnymi, dość interesującym i jednocześnie kontrowersyjnym rozwiązaniem jest przywrócenie do życia PGR-ów. No może nie dosłownie, bo teraz będą one określane "ośrodkami produkcji rolniczej" – komentuje Robert Tomaszewski – Prezes Zarządu w firmie Saveinvest Sp. z o.o.

W ten właśnie sposób zagospodarowany ma zostać obszar liczący sobie nawet 100 tysięcy hektarów ziemi.

PGR – relikt PRL-u

Przypomnijmy, w okresie od 1949 roku do 1993 roku państwowe gospodarstwa rolnicze (PGR) były formą socjalistycznej własności ziemskiej w naszym kraju. Były to gospodarstwa rolnicze należące do państwa. Uprawą ziemi zajmowali się rolnicy, którzy w ten sposób pracowali "na wspólne dobro". Można zatem powiedzieć, że PGR-y tworzyły coś na kształt dużych zakładów pracy zatrudniających Polaków trudniących się rolnictwem. Sprawność ich działania przedstawiała się bardzo różnie - jedne mogły uchodzić za wzór gospodarności, w innych brakowało podstawowych narzędzi lub dobrej organizacji pracy. Ośrodki produkcji rolniczej, o których mówi nowa ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego, nie będą do końca PGR-ami, ale można znaleźć między nimi wiele podobieństw.

Czym staną się ośrodki produkcji rolniczej?

Ośrodki produkcji rolniczej pojawią się za sprawą nowego art. 24b ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, w którym stwierdzono, iż "Dyrektor Generalny Krajowego Ośrodka, za zgodą ministra właściwego do spraw rozwoju wsi, może wyodrębnić z Zasobu nieruchomości, które wraz z innymi składnikami mienia, tworzą nierozerwalną, zorganizowaną całość gospodarczą, o powierzchni przekraczającej 50 ha, której podział byłby nieuzasadniony ekonomicznie, zwane dalej ośrodkami produkcji rolniczej". KOWR (Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa) na mocy nowych przepisów będzie gospodarował ośrodkiem produkcji rolniczej w drodze oddania na czas odznaczony do odpłatnego korzystania osobom prawnym lub fizycznym. W pewnym sensie będzie zatem wynajmował rolę pod określone uprawy.

Jak będą funkcjonowały ośrodki produkcji rolniczej?

Ziemia zostanie oddana do dzierżawy w drodze przetargu. Kandydaci będą musieli wykazać, że nie mają żadnych zaległości z tytułu zobowiązań finansowych wobec KOWR-u, Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego, ZUS, KRUS, a zatem wszelkiego rodzaju podatków, opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Dodatkowo złożą oświadczenie, iż nie zostali skazali prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne, określone w rozdziale XXII (przestępstwo przeciwko środowisku) lub XXXVI (przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu) Kodeksu karnego albo przestępstwo umyślne określone w ustawie o ochronie zwierząt, a w przypadku osoby prawnej, że żaden z członków organu zarządzającego ani nadzorczego nie został skazany prawomocnym wyrokiem za te przestępstwa. Umowa zawierana z rolnikiem będzie określała wszelkie, istotne warunki dzierżawy, w tym zasady prowadzenia działalności rolniczej, przypadki powodujące możliwość wypowiedzenia umowy przed upływem okresu, na jaki została zawarta, przypadki powodujące zmianę wysokości czynszu, a także minimalną liczbę pracowników, jaką obowiązany będzie zatrudniać dzierżawca.

Kontrowersyjna nowość

Zapisy, dotyczące utworzenia ośrodków produkcji rolnych, wywołały wiele emocji w środowisku rolników. Przeciwnicy tego pomysłu twierdzą, że ustalenie minimalnej powierzchni ośrodków na poziomie 50 hektarów zniszczy towarowe gospodarstwa rolne, którym kończą się umowy dzierżawy. W ich ocenie rolnicy "będą dążyć do maksymalnego okrajania ośrodków produkcji rolnej z ziemi, a ośrodki produkcji rolnej z budynkami i dużą bazą produkcyjną staną się kikutami bez ziemi" Istnieje zatem ryzyko, że duże gospodarstwa, które rozwinęły się w oparciu o dzierżawioną ziemię, nie poradzą sobie ze zmianami. - stwierdza Robert Tomaszewski – Prezes Zarządu w firmie Saveinvest Sp. z o.o. - portal www.saveinvest.pl.