Spółdzielnie mieszkaniowe odchodzą w przeszłość

Przeczytaj także: Spółdzielnie mieszkaniowe: coraz mniej mieszkań

Warto wiedzieć, że na polskim rynku nieruchomości nadal funkcjonują spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego. Posiadając mieszkanie spółdzielcze jesteśmy tak naprawdę właścicielami jednego z tych praw. Obydwa prawa różnią się od siebie, w sposób odmienny regulując uprawnienia związane z możliwością rozporządzania tymi prawami przez ich właścicieli.

Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego jest pod tym względem prawem bardzo zbliżonym do prawa własności. Właściciel prawa spółdzielczego własnościowego, oprócz możliwości korzystania z nieruchomości, posiada uprawnienie do rozporządzania swoim prawem, tj. może dokonać jego sprzedaży, darować, zamienić lub wynająć. Podlega ono także dziedziczeniu. Od własności, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego odróżnia przede wszystkim osoba właściciela mieszkania, którą w przypadku prawa spółdzielczego jest spółdzielnia mieszkaniowa. Ponadto, prawo spółdzielcze nie jest związane z posiadaniem udziału w częściach wspólnych budynku oraz udziału w gruncie, tak jak to ma miejsce w przypadku odrębnej własności. Istotna jest również konieczność uzyskania zgody spółdzielni na ewentualną zmianę przeznaczenia lokalu (np. gdy chcemy prowadzić w nim działalność gospodarczą). Takiej zgody nie musimy mieć, gdy dysponujemy prawem własności.

Dla spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego może być urządzona księga wieczysta, lecz nie jest to konieczne. W przypadku braku założonej księgi wieczystej, dokumentem, za pomocą którego będziemy mogli zweryfikować stan prawny nieruchomości będzie zaświadczenie ze spółdzielni mieszkaniowej. Warto wiedzieć, że obecnie spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego jest prawem, które nie może być już ustanawiane. W dniu 14 czerwca 2007 na skutek znowelizowania ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych taka możliwość została zniesiona.

Uprawnienia wynikające ze spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego są bardziej ograniczone w porównaniu prawem spółdzielczym własnościowym . Możemy co prawda korzystać z nieruchomości tak jak byśmy byli jej właścicielami, ale już nie mamy możliwości jego zbycia, możemy je jedynie wynająć. Prawo lokatorskie nie podlega dziedziczeniu, ani egzekucji. Nie mamy też możliwości obciążenia go hipoteką, czyli nie może być zabezpieczeniem zaciąganego kredytu. Jego właścicielem może być jedynie osoba fizyczna będąca członkiem spółdzielni mieszkaniowej. Własność prawa lokatorskiego może przysługiwać również wspólnie małżonkom. W tym wypadku tylko jeden z małżonków wykonuje uprawnienia członka spółdzielni.

Wojciech Porębski