Najwięcej małych mieszkań powstało w PRL-u

Przeczytaj także: Mieszkania w Polsce o 20 m kw. mniejsze niż w Europie

Przeciętna nieruchomość oddana do użytkowania w 2024 roku miała trochę ponad 89 m kw. Na tę średnią składają się mieszkania w blokach mierzące ponad 51 m kw. oraz domy z wynikiem na poziomie przekraczającym 130 metrów.

Największe mieszkania budowaliśmy na początku XXI wieku

Około dwie dekady temu wyniki te były wyraźnie wyższe. W latach 2003-2015 przeciętna nieruchomość oddawana do użytkowania miała ponad 100 m kw. Szczególnie wyróżnia się tu rok 2003. Wtedy przeciętna nieruchomość oddawana do użytkowania mierzyła 116 metrów. Był to jednak efekt zmian podatkowych – zakończenie inwestycji w 2003 roku było kluczowe, aby skorzystać z dobrodziejstw dużej ulgi budowlanej. Na wynikach teoretycznego „boomu” budowlanego w 2003 roku zaważyć mogły ponadto zmiany w podatku od nieruchomości czy zmiany w przepisach dotyczących legalizacji samowoli budowlanych.

Więcej nowych nieruchomości za cenę kompaktowości

W kolejnych latach przeciętna powierzchnia nieruchomości oddawanych do użytkowania spadała, ale w tym samym czasie szybko rosła liczba budowanych mieszkań. Nie jest przecież tajemnicą, że na mniejsze nieruchomości stać więcej osób niż na te bardziej przestronne. To najpewniej dlatego właśnie w latach 2009-2024 przeciętna powierzchnia nowego domu spadła o około 20 m kw., a przeciętna powierzchnia mieszkania w bloku o 7-8 metrów. To, że nieruchomości są teraz trochę bardziej kompaktowe niż te powstające 10 czy 20 lat temu jest ceną za fakt, że wyraźnie wzrosła liczba budowanych mieszkań i domów.

Nie takie mikre te nowe mieszkania

Powstające w 2024 roku mieszkania były ponadto o około 70% większe niż te z lat 50-tych. Wtedy przeciętna nowa nieruchomość oddawana w Polsce do użytkowania miała około 50 m kw. Nawet z obecnej perspektywy wynik ten jest skromny – szczególnie jeśli weźmiemy pod uwagę, że jest to już średnia wyliczona dla mieszkań i domów.

Jeszcze ciekawsze wnioski wysnuć możemy zagłębiając się w statystyki publikowane przy okazji Narodowego Spisu Powszechnego. Wynika z nich bowiem, że ponad połowa małych mieszkań powstała w Polsce w okresie PRL.

W gronie zamieszkanych nieruchomości GUS zliczył bowiem w 2021 roku ponad 421 tysięcy takich, które miały mniej niż 30 m kw. W gronie tym ponad 55% powstało w okresie PRL-u. Mówimy tu o ponad 232 tysiącach mieszkań. Dla porównania nieruchomości mniejszych niż 30 m kw., a datowanych po 1989 roku GUS znalazł ponad 3 razy mniej (ponad 73 tysiące).

Jedni mogą powiedzieć, że to wynik presji społecznej wywieranej na deweloperów, aby nie budowali „mikrolokali”. Inni natomiast mogą stwierdzić, że twarde dane GUS pokazują, że często nagłaśniany problem zbyt małych mieszkań może być dość rzadki, ale za to nośny medialnie.

Podobnie sytuacja wygląda w przypadku nieruchomości zamieszkanych, które co prawda mają co najmniej 30 m kw., ale ich powierzchnia nie przekracza 40 metrów. Tych GUS znalazł ponad 1,5 mln w ramach badania przeprowadzonego w 2021 roku. Prawie 2/3 z nich zbudowanych zostało w okresie PRL, a tylko około 1/5 po 1989 roku.

Bartosz Turek, główny analityk