GUS: mieszkania i budynki niemieszkalne 2023

Przeczytaj także: GUS: mieszkania i budynki niemieszkalne w I poł. 2023

Budownictwo mieszkaniowe

W 2023 r. oddano do użytkowania 221,3 tys. mieszkań o łącznej powierzchni użytkowej 19,9 mln m2 oraz liczbie izb równej 838,7 tys. W porównaniu z rokiem poprzednim odnotowano spadki: liczby mieszkań – o 17,2 tys. (7,2%), powierzchni użytkowej mieszkań – o 2,1 mln m2 (9,7%) oraz liczby izb – o 88,9 tys. (9,6%).

Przeciętna powierzchnia użytkowa nowo oddanego mieszkania wyniosła 89,9 m2 (wobec 92,3 m2 w 2022 r.). Średnia powierzchnia mieszkania w budynkach jednorodzinnych przyjęła wartość 130,4 m2, natomiast w budynkach wielorodzinnych – 51,9 m2.

Dane w ujęciu bezwzględnym dla poszczególnych województw wskazują, że najwięcej nowych mieszkań wybudowano w: mazowieckim (19,7% wartości krajowej), wielkopolskim (10,2%) i małopolskim (9,7%). Wskaźnik nasilenia budownictwa mieszkaniowego, wyrażony liczbą mieszkań oddanych do użytkowania w przeliczeniu na 1 tys. ludności, wyniósł dla Polski 5,9. Największe jego wartości odnotowano w województwach: pomorskim (8,2) i mazowieckim (7,9), a najmniejsze w opolskim (3,4) i świętokrzyskim (3,7).

W roku 2023 deweloperzy wybudowali 62,2% wszystkich nowo oddanych mieszkań, a inwestorzy indywidualni – 35,9%. W porównaniu z 2022 r. udział mieszkań przeznaczonych na sprzedaż lub wynajem wzrósł o 1,8 p. proc., a wybudowanych przez inwestorów indywidualnych spadł o 2,1 p. proc.

Mieszkania z przeznaczeniem na własne potrzeby odznaczały się największym udziałem na terenie województw: podkarpackiego, świętokrzyskiego i lubuskiego (odpowiednio: 61,2%, 60,8% i 49,5%). Z kolei w województwach: mazowieckim, pomorskim i dolnośląskim odnotowano największe odsetki budownictwa przeznaczonego na sprzedaż lub wynajem – odpowiednio: 71,9%, 71,6% i 67,8%.

Wodociąg z sieci posiadało 94,4%, a kanalizację z odprowadzeniem do sieci 79,8% mieszkań oddanych do użytkowania (pozostałe były podłączone do lokalnej infrastruktury wodno-kanalizacyjnej). W gaz z sieci wyposażonych było 35,1% mieszkań, natomiast w ciepłą wodę dostarczaną z elektrociepłowni, ciepłowni lub kotłowni osiedlowej – 37,3%. Do centralnej sieci grzewczej podłączonych było 37,5% mieszkań, a pozostałe posiadały indywidualne centralne ogrzewanie (z tego w kotły/piece na paliwo gazowe wyposażonych było 37,3%, a na paliwo stałe – 11,2%; dla 14,0% zastosowano pozostałe rodzaje ogrzewania).

W 2023 r. oddano do użytkowania 98,8 tys. nowych budynków mieszkalnych, tj. o 12,4% mniej w porównaniu do roku poprzedniego. Budynki jednorodzinne stanowiły 97,3% wszystkich budynków przekazanych do eksploatacji, przy czym to w budynkach wielorodzinnych ulokowano więcej niż połowę mieszkań.

Tradycyjną udoskonaloną technologię wnoszenia zastosowano przy budowie 98,3% nowych budynków mieszkalnych.

Biorąc pod uwagę liczbę kondygnacji, najwięcej wybudowano budynków dwukondygnacyjnych (63,2%) i jednokondygnacyjnych (31,7%), w których znalazło się odpowiednio 32,8% i 14,7% ogółu przekazanych do użytkowania mieszkań. Z kolei w budynkach o trzech i więcej kondygnacjach (5,1% nowych budynków) usytuowanych zostało 52,5% mieszkań.

Przeciętny czas trwania budowy nowego budynku mieszkalnego oddanego do użytkowania (liczony od daty jej rozpoczęcia do terminu oddania budynku do użytkowania) w 2023 r. wyniósł 43 miesiące. Budynki wielorodzinne przekazane do eksploatacji w analizowanym okresie wznoszono w czasie ponad 2-krotnie krótszym niż jednorodzinne.

Mieszkania, których budowę rozpoczęto oraz mieszkania, na których budowę wydano pozwolenia lub dokonano zgłoszeń z projektem budowlanym

W 2023 r. rozpoczęto budowę 189,1 tys. mieszkań, tj. o 11,2 tys. (5,6%) mniej niż rok wcześniej. Mieszkania realizowane z przeznaczeniem na sprzedaż lub wynajem stanowiły 60,6% ogółu, zaś mieszkania w budownictwie indywidualnym – 36,8%. Pozostałe zanotowano w spółdzielczej, komunalnej, społecznej czynszowej i zakładowej formie budownictwa.

W omawianym okresie wydano pozwolenia na budowę lub dokonano zgłoszeń z projektem budowlanym (łącznie z uproszczoną procedurą dla budynków mieszkalnych jednorodzinnych) budowy 241,7 tys. mieszkań, tj. 56,7 tys. (19,0%) mniej niż przed rokiem.

W nowych budynkach mieszkalnych planowana jest budowa 97,7% mieszkań (tj. 236,1 tys.). Z tego na budynki wielorodzinne (3,1% ogółu) przypadać będzie 55,2% lokali mieszkalnych. Przewidywana średnia powierzchnia mieszkań w budynkach jednorodzinnych wynosi 127,1 m2, zaś w wielorodzinnych - 52,4 m2. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (MPZP) był podstawą wydania pozwolenia na budowę dla 59,4% tych budynków.W nowych budynkach niemieszkalnych, zbiorowego zamieszkania oraz w rozbudowywanych i przebudowywanych budynkach mieszkalnych i niemieszkalnych powstanie ponad 5,5 tys. mieszkań.

Biorąc pod uwagę strukturę liczby mieszkań, na budowę których wydano pozwolenia lub dokonano zgłoszenia z projektem budowlanym, według form budownictwa, największe udziały odnotowano dla budownictwa na sprzedaż lub wynajem (67,0%) oraz indywidualnego (29,9%). Pozostałe mieszkania będą realizowane w spółdzielczej, komunalnej, społecznej czynszowej i zakładowej formie budownictwa.

Budownictwo niemieszkalne

W 2023 r. przekazano do eksploatacji 21,0 tys. nowych budynków niemieszkalnych oraz rozbudowano 2,3 tys. (odpowiednio o 7,3% mniej i 0,7% więcej niż w roku poprzednim). Łączna powierzchnia użytkowa nowych i rozbudowanych budynków niemieszkalnych wyniosła 15,4 mln m2 - o 3,3% mniej r/r. W strukturze oddanej powierzchni przeważały budynki przemysłowe i magazynowe (52,1%). Znaczącymi udziałami odznaczały się także pozostałe budynki niemieszkalne (17,8%) oraz budynki handlowo-usługowe (11,5%).

Wzrost w stosunku do 2022 r. oddanej do użytkowania powierzchni odnotowano dla następujących grup: ogólnodostępne obiekty kulturalne, budynki szpitali, edukacyjne i kultury fizycznej (o 20,4%), pozostałe budynki niemieszkalne (o 10,0%) oraz budynki transportu i łączności (o 6,7%). Największą powierzchnię użytkową budynków niemieszkalnych w omawianym okresie oddano w województwach: mazowieckim (2,7 mln m2), wielkopolskim (2,2 mln m2) i śląskim (1,6 mln m2), najmniejszą zaś w: świętokrzyskim (242,2 tys. m2), opolskim (286,3 tys. m2) i warmińsko-mazurskim (378,6 tys. m2). Największy wzrost powierzchni r/r odnotowano w województwach: lubuskim (o 27,8%), lubelskim (o 23,1%) i śląskim (o 15,6%).

Budynki niemieszkalne stanowią niejednorodną kategorię obiektów budowlanych. W celu uzupełnienia ogólnego opisu, poniżej przedstawiono krótką charakterystykę wybranych grup i klas budynków wg Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych.

Budynki biurowe

W 2023 r. oddano do użytkowania 497 nowych budynków biurowych, co oznaczało spadek o 4,1% względem roku 2022. Łączna powierzchnia użytkowa charakteryzowanych budynków wyniosła 779,1 tys. m2 (spadek o 3,3%), z czego najwięcej przypadło na województwa: śląskie (19,9% wartości krajowej), małopolskie (15,5%), dolnośląskie (14,8%), mazowieckie (14,2%) oraz wielkopolskie (12,2%). Z kolei najmniejszy jej udział odnotowano w województwach: warmińsko-mazurskim (0,6%), świętokrzyskim (0,8%) i lubuskim (1,0%).

Budynki handlowo-usługowe

W omawianym okresie oddano do eksploatacji 2,4 tys. nowych budynków handlowo-usługowych (mniej o 8,0% r/r). Powierzchnia użytkowa budynków tego typu wyniosła 1,8 mln m2, co oznaczało spadek o 6,3% w porównaniu do 2022 r. Województwami, w przypadku których odnotowano największą powierzchnię handlowo-usługową, były: mazowieckie (13,2% udziału w kraju), małopolskie (11,9%) i wielkopolskie (11,2%). Najmniejszą powierzchnię oddano do użytkowania w województwach: świętokrzyskim (2,3%), opolskim (2,8%) i lubuskim (2,9%).

Budynki przemysłowe

W 2023 r. przekazano do użytkowania 979 nowych budynków przemysłowych (wzrost o 1,3% względem 2022 r.). Ich łączna powierzchnia wyniosła 3,2 mln m2 i była mniejsza o 4,9% r/r. Największy udział w powierzchni budynków przemysłowych posiadały województwa: śląskie (14,7%), wielkopolskie (13,8%) i lubuskie (11,2%), a najmniejszy: podlaskie (1,5%), świętokrzyskie (1,9%), warmińsko-mazurskie (2,1%) i opolskie (2,3%).

Budynki magazynowe

W analizowanym okresie oddano 2,2 tys. nowych budynków magazynowych (o 6,7% mniej r/r). Łączna powierzchnia użytkowa tego rodzaju budynków spadła względem poprzedniego roku o 11,9% i wyniosła 4,8 mln m2, osiągając największą wartość w województwach: mazowieckim (20,7% udziału w kraju) i wielkopolskim (16,0%). Najmniejszą powierzchnię odnotowano w: świętokrzyskim (0,7%) i warmińsko-mazurskim (1,1%).

Budynki gospodarstw rolnych

W roku 2023 wybudowano 5,7 tys. nowych budynków gospodarstw rolnych – o 10,6% mniej niż rok wcześniej. Łączna powierzchnia użytkowa tego typu budynków wyniosła 2,5 mln m2 (wzrost o 8,5% r/r). Największym udziałem powierzchni w wartości ogólnopolskiej cechowały się województwa: mazowieckie (30,8%) i wielkopolskie (21,6%), najmniejszym: lubuskie (0,6%), podkarpackie (1,0%), zachodniopomorskie (1,3%) oraz śląskie (1,4%).

Pozwolenia na budowę nowych budynków niemieszkalnych

W 2023 r. wydano pozwolenia na budowę 29,5 tys. nowych budynków niemieszkalnych o łącznej powierzchni użytkowej 17,4 mln m², co oznaczało spadek odpowiednio o 4,5% i 14,8% r/r. Na obszarach objętych MPZP zostanie wybudowanych 53,5% tych budynków. W strukturze powierzchni użytkowej dominowały: budynki przemysłowe i magazynowe (49,2%), pozostałe budynki niemieszkalne (19,6%) oraz budynki handlowo-usługowe (13,3%).

Zwiększenie powierzchni użytkowej względem 2022 r. zaobserwowano w przypadku: pozostałych budynków niemieszkalnych (o 12,8%), budynków transportu i łączności (o 4,5%) oraz hoteli i budynków zakwaterowania turystycznego (o 4,4%). Spadki dotyczyły: budynków przemysłowych i magazynowych (o 24,4%), budynków biurowych (o 19,0%), budynków handlowousługowych (o 16,1%) oraz ogólnodostępnych obiektów kulturalnych, budynków o charakterze edukacyjnym, budynków szpitali i zakładów opieki medycznej oraz budynków kultury fizycznej (o 13,0%).

Według wydanych pozwoleń, największa powierzchnia nowych budynków niemieszkalnych powstanie w województwach: mazowieckim (2,6 mln m2), wielkopolskim (2,0 mln m2), łódzkim i dolnośląskim (po 1,5 mln m2) oraz małopolskim (1,3 mln m2). Łączny wkład wymienionych województw do powierzchni ogólnokrajowej wyniósł 51,0%. Najmniejszy udział odnotowano w przypadku: świętokrzyskiego (315,4 tys. m2), podlaskiego (488,2 tys. m2), a także opolskiego (569,6 tys. m2). Największy wzrost planowanej powierzchni r/r cechował województwo opolskie (o 26,0%), warmińsko-mazurskie (o 9,5%) i pomorskie (o 4,4%).

W rozpatrywanym okresie wydano 41,7 tys. pozwoleń na budowę lub dokonano zgłoszeń z projektem budowlanym budowy nowych obiektów inżynierii lądowej i wodnej, z czego 53,7% na podstawie MPZP. W stosunku do 2022 r. odnotowano spadek o 10,6% liczby pozwoleń i zgłoszeń.

Urząd Statystyczny w Lublinie
Dyrektor dr Krzysztof Markowski